సంస్కృత శ్లోకాలకు అనువాదము
శ్లో 1
విద్వత్త్వం చ నృపత్త్వం చ /
నైవతుల్యం కదాచన/
స్వదేశే పూజ్యతే రాజా /
విద్వాన్ సర్వత్ర పూజ్యతే .
గీ.
భూ పతికిని పండితునకు బోలిక తగ/
దేల నన? రాజు పరికింప దేశ మందె /
పూజ లందునెల్లప్పుడు పొలుపు మీర/
పుడమి యెల్ల విద్వాంసుఁడు పొగడ బడును.
-- కోమలరావు
శ్లో .2
అతి దానాత్ హతః కర్ణః /
అతి లోభాత్ సుయోధనః /
అతి కామాత్ దశగ్రీవో /
అతి సర్వత్ర వర్జయేత్ .
గీ
అతి వితరణచే కర్ణుఁడు చితికి పోయె /
రాజ రాజతి లోభియై రాలి పోయె /
అమిత కామియై లంకేశుఁ డంతమొందె/
అతిని విడువంగ వలె భువి నండ్రు బుధులు .
కోమలరావు 1/12/2020
శ్లో 3
ముఖం పద్మ దళాకారం
వచ శ్చందన శీతలం
హృదయం కర్తరీ తుల్యం
*అతి వినయం ధూర్త లక్షణం*
ఆ.
ముఖము చూడ పద్మము వలె నుండు, పలుకు/
చంద నమ్ము వలెను చల్ల గుండు /
కత్తెర వలె నుండు ఖలుని ఎడద చూడ /
దొంగ వినయ శీలి ధూర్తు డరయ .
శ్లో . 4
*కృషితో నాస్తి దుర్భిక్షం*
జపతో నాస్తి పాతకమ్
మౌనేన కలహం నాస్తి
నాస్తి జాగరతో భయం
ఆ.వె
కర్షణమ్ము వలన కరవు పోవు , జపము/
వలన పాతకమ్ము పారి పోవు /
మాయ మగు జగడము మౌనమ్ము పాటించ /
నప్ర మత్తునికి భయమ్ము లేదు .
శ్లో . 5
సిద్ధ మన్నం ఫలం పక్వం
నారీ ప్రథమ యౌవ్వనం
కాలక్షేపం నకర్తవ్యం
*ఆలస్యం అమృతం విషమ్*
గీ .
పండిన ఫలమును, శుచిగా వండిన వరి
యన్నమును, యౌవనవతి ని ననుభవించ
తగును వలయు సమయమునందటుల కాక
యాలసించ నమృతమైన క్ష్వేళ మగును
శ్లో 6
ధనమార్జాయ కాకుత్స్థ!
*ధన మూల మిదం జగత్*/
అంతరం నాభి జానామి/
నిర్ధనస్య మృతస్య చ.
ఆ.వె
ధనము మూల మండ్రు ధరణిలో నరునకు /
ధనము కూడ బెట్టు ధర్మముగను /
ధనము మర్మ మెరిగి మరి మనగ వలయు /
విత్త రహితుఁడిలను పీన్గు చువ్వె .
శ్లో .
విశ్వా మాత్రా హి పశుషు, /
కర్ద మేషు జలేషుచ/
అంధే తమసి వార్ధక్యే, /
*దండం దశ గుణం భవేత్*.
ఆ.వె. అందమైన వనిత, అరుదైన పుస్తకం/
చేతి సొమ్ము పోతె చేర రావు /
మరల వచ్చెనేని మలినమౌ ముక్కలౌ /
సగమె వచ్చు కాదె జగతి లోన .
తా. పుస్తకము, ఆడది , సొమ్ము చే జారి వేరొకరికి స్వంతమైతే మరల
తిరిగి రావు. ఒక వేళ తిరిగి వచ్చిన చెడి పోయి గాని, చినిగి పోయి ,
సగము గాని వచ్చును.
శ్లో .
న నిర్మితో వై నచ దృష్ట పూర్వో
న శ్రూయతే హేమ మయం కురంగ:
తథా2పి తృష్ణా రఘు నందనస్య
*వినాశ కాలే విపరీత బుద్ధి:*
గీ
చెలియడుగనేల! ప్రియుఁడు తాఁ చెనటి యై వె /
డలఁగ నేల! యిఱ్ఱి కొరకు ; డంబు మీరు /
పసిడి లేడిని కంటిమే? ! ప్రకృతి యందు /
పొలియు సమయాన విపరీత బుద్ధి కాక .
శ్లో.
ఋణ కర్తా పితా శత్రు:
మాతా చ వ్యభిచారిణీ
*భార్యా రూపవతీ శత్రు:*
పుత్ర: శత్రురపండిత:
ఆ.వె .
త్రివిధ పగఱు నరునకవని యందరయఁగ /
వార కాంత( కరణి) భంగి వరలు తల్లి /
అప్పు తప్ప కొడుకు కాస్తి యివ్వని తండ్రి /
అందమైన భార్య , మంద సుతుడు .
శ్లో .
భవన్తి నమ్రాస్తరవః ఫలోద్గమైః
నవాంబుభిర్భూరి విలంబినో ఘనాః
అనుద్ధతాః సత్పురుషాః సమృద్ధిభిః
స్వభావ ఏవైష పరోపకారిణామ్. ( భర్తృహరి/నీతి/62)
ఆ. వె
పండ్ల తోడ నిండి వంగి యుండు తరువు /
నీరు తోడ వంగు కారు మబ్బు /
బుద్ధి కలిగి యున్న బుధుడు వంగు నెపుడు /
తగ్గి యుండు టెపుడు తప్పు కాదు .
(వంగి యుండుటెపుడు వమ్ము కాదు .)
శ్లో
అర్థాతురాణాం న గురుర్న బంధుః
కామాతురాణాం న భయం న లజ్జా
విద్యాతురాణాం న సుఖం న నిద్రా
క్షుధాతురాణాం న రుచి ర్న పక్వః
తే.
అర్థకామికి గురు బంధులనవసరము /
కామునకు లేవువ్రీడాది కలక లరయ /
చదువరికి లేవు సుఖమును నిదుర ; పుడమిఁ /
బట్టవాకొన్న వానికి పక్వ రుచులు .
-కోమలరావు
